برای شناخت بهتر کاربرد و کاربری هر وسیله‌ای شاخص‌های مختلفی تعریف شده است که مقدار مصرف انرژی، بهرهوری، عمر مفید و یا شاخص‌های دیگری کاربرد دارد. سیستم‌های تهویه مطبوع نیز از این مسئله مستثنی نیستند و البته شاخص‌های مختلفی برای معرفی و البته مقایسه بین محصولات مختلف استانداردسازی شده است. در این مقاله می‌خواهیم 3شاخص EER ،SEER و COP را معرفی کنیم، پس با آرتانسیم تولیدکننده انواع داکت اسپلیت، چیلر و فن کویل همراه باشید.
شاخص EER یعنی چه و اندازه‌گیری آن چگونه است؟
در ابتدا باید گفت که EER مخفف عبارت Energy Efficiency Ratio به معنای نسبت بهرهوری انرژی یا نسبت راندمان انرژی صرفا برای دستگاه های تهویه مطبوع خنک کننده است.
به زبان ریاضی شاخص EER مساوی است با BTU تقسیم بر Wh به عبارت دیگر نسبت بهرهوری با انرژی خنک کنندگی دستگاه بر حسب (BTU) تقسیم بر انرژی الکتریکی ورودی به دستگاه بر حسب وات ساعت (Wh) برابری می‌کند.
پیشنهاد بهترین تولیدکننده داکت اسپلیت آرتانسیم : “کپیلاری تیوب یا لوله مویین چیست؟”
BTU چیست؟
برای یادآوری باید گفت: BTU یعنی مقدار انرژی مصرف شده برای گرم کردن یک پوند آب (حدود 450گرم) به میزان یک درجه فارنهایت (حدود نیم درجه سانتیگراد) در مدت یک ساعت، پس هر قدر BTU افزایش یابد میزان توان برودتی افزایش می‌یابد.
می‌توان نتیجه گرفت هر قدر نسبت BTU به Wh افزایش می‌یابد یعنی EER زیاد می‌شود و زیاد شدن نسبت بهرهوری انرژی یعنی کاهش مصرف دستگاه و افزایش میزان تولید.
برای مثال اگر سیستم سردکننده تهویه مطبوع دارای BTU عدد 10،000 و Wh آن نیز 1،000 باشد، EER دستگاه برابر با 10 می‌شود.
چند نکته در مورد EER
همانطور که گفتیم افزایش EER باعث کاهش هزینه‌های انرژی می‌شود.
شاخص EER در شرایط دمایی ثابت 26 درجه سانتیگراد برای محیط داخل و 35 درجه برای بیرون محیط مدنظر محاسبه می‌شود و تغییرات دمایی فصلی در آن محاسبات آن جای نمی‌گیرد.
رطوبت نسبی دخیل در محاسبات نیز با شاخص 50 درصد محاسبه می‌شود.
| نماد بازدهی انرژی | نسبت بهرهوری انرژی (EER) |
| A | EER ˂ 3.20 |
| B | 3.20˂ EER ≤ 3.00 |
| C | 3.00 ˂ EER ≤ 2.80 |
| D | 2.80 ˂ EER ≤ 2.60 |
| E | 2.60 ˂ EER ≤ 2.40 |
| F | 2.40 ˂ EER ≤ 2.20 |
| G | 2.20 ≥ EER |
حال به تعریف SEER می‌رسیم و البته با توجه به اینکه مفهوم EER مشخص شده است، درک SEER کار سختی نیست.
آیا شما با انواع چیلرها آشنایی دارید؟ پیشنهاد می کنیم مقاله “تفاوت چیلر جذبی تک اثره و دو اثره” را از سری مقالات تخصصی آرتانسیم تولیدکننده انواع داکت اسپلیت، چیلر و فن کویل را مطالعه کنید.
شاخص SEER یعنی چه و اندازه‌گیری آن چگونه است؟
در واقع شاخص SEER مخفف عبارت Seasonal Energy Efficiency Ratio است و به معنای شاخص بازدهی فصلی می‌باشد. البته اندازه‌گیری SEER همانند EER است با این تفاوت که دما در محیط خارجی ساختمان بین 15 تا 37 درجه برای تمام فصل و دمای محیط داخلی نیز ثابت فرض می‌گردد.
کاربرد شاخص SEER نسبت به شاخص EER بیشتر است چراکه دمای محل نصب دستگاه در تعیین این شاخص اهمیت دارد و می‌تواند این شاخص را کاهش یا افزایش دهد.
باید به این نکته در مورد SEER و EER توجه داشت که هر دو شاخص مربوط به اندازه‌گیری بازدهی دستگاه‌های تهویه مطبوع سرمایشی است.
| نماد بازدهی انرژی | نسبت بهرهوری انرژی (EER) |
| +++A | SEER ≥ 8.50 |
| ++A | 8.50≤ SEER ˂ 6.10 |
| +A | 6.10 ≤ SEER ˂ 5.60 |
| A | 5.60 ≤ SEER ˂ 5.10 |
| B | 5.10 ≤ SEER ˂ 4.60 |
| C | 4.60 ≤ SEER ˂ 4.10 |
| D | 4.10 ≤ SEER ˂ 3.60 |
| E | 3.60 ≤ SEER ˂ 3.10 |
| F | 3.10 ≤ SEER ˂ 2.60 |
| G | 2.60 ˂ SEER |
تفاوت دو شاخص نسبت بهرهوری SEER و EER
این دو شاخص تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و فقط در نحوه اندازه گیری دما و در نظر گرفتن یا نگرفتن تغییرات دمایی در طول یک فصل از سال متفاوت هستند.
برگشت هزینه و درصد کاهش مصرف انرژی دستگاه:
نمودار زیر بیانگر مقادیر متفاوت SEER و درصد کاهش مصرف انرژی یک دستگاه در طول مدت یک سال کامل است. به عنوان مثال دستگاهی که مقدار SEER در آن 20 است، تقریبا 60درصد و دستگاهی که مقدار SEER آن 15 است حدود 47درصد باعث کم شدن مصرف انرژی می‌شود
نمودار زیر مقدار کاهش مصرف انرژی در طول مدت یک سال دستگاه سرمایشی را بر حسب مقدار SEER همان دستگاه نشان می‌دهد. مبنای محاسبات عدد 8 است یعنی اگر SEER در دستگاهی بیشتر از 8 بود مثلا اگر برابر با 18 باشد، دستگاه به طور متوسط 56درصد نسبت به تهویه مطبوعی که SEER آن 8 است، انرژی کمتری مصرف می‌کند و هرچه مقدار SEER از 8 کمتر باشد، نشان‌دهنده بهرهوری پایین دستگاه و بالا بودن مصرف آن است.
نکته مهم اینکه SEER نشان‌دهنده حداکثر بازدهی است یعنی با حداقل مصرف، حداکثر بازدهی را دارد.
پیشنهاد بهترین تولیدکننده داکت اسپلیت آرتانسیم تهویه مطبوع : “تفاوت ها و شباهت های داکت اسپلیت با کولر گازی”
چند نکته در خصوصEER و SEER
روش ساده برای دانستن میزان مصرف انرژی چند دستگاه مقایسه همین دور شاخص با یکدیگر است.
عموما SEER برای دستگاه های مرکزی و EER برای دستگاه های واحدی استفاده می‌شود.
مقدار شاخص SEER در دستگاه های جدید به طور متوسط باید بین ۱۳ تا ۲۲ باشد.
البته این نکته را نیز باید دانست که دو شاخص EER و SEER مربوط به دستگاه سردکننده با یکدیگر است. عواملی مانند نصب غیر اصولی دستگاه و یا اندازه نبودن کانال های هوادهی و داکت ها و حتی شرایط آب و هوایی محل نصب باعث اثرگذاری منفی و کاهش میزان EER و SEER سیستم می‌شود.
شما می توانید برای مطالعه بیشتر در خصوص خرید هواساز عمده به مقاله “راهنمای خرید عمده هواساز خانگی” مراجعه نمایید.
شاخص COP چیست؟
در ابتدا پیشنهاد می کنیم باید بدانید که شاخص COP مخفف عبارت Coefficient Of Performance است که به معنای ضریب عملکرد می‌باشد و بیانگر بازدهی دستگاه‌های گرمایشی و سرمایشی چرخه تبرید انواع دستگاه‌های تهویه مطبوع و پمپ های حرارتی است.
شاخص COP بدین معناست : نسبت (توان حرارتی یا برودتی گرفته‌شده از هوا یا سیال مورد نظر) تقسیم به (توان الکتریکی (برای سیستم های تک انرژی) یا مجموع توان الکتریکی و گرمایی (برای سیستم های دو انرژی)).
اگرچه به عنوان مثال توان برودتی، میزان برودت گرفته شده در اواپراتور اسپلیت برحسب یکای کیلووات KW یا کیلوکالری بر ساعت (Kcal/hr) و یا BTU/hr می‌باشد.
به اضافه، شاخص COP یا همان ضریب عملکرد مانند بازدهی انواع ماشین ها یا همان سیستم های مکانیکی یا برقی است با این تفاوت که میزان آن بیش از 100 درصد می‌باشد. البته اگر مقدار ضریب عملکرد برای سیستمی کمتر از 100 درصد باشد، عملکرد آن سیستم ناقص خواهد بود.
دلیل بیشتر بودن ضریب عملکرد از عدد یک یا 100 درصد توان این است ضمن اینکه تمام عملکرد سیستم را به انرژی (گرما یا سرما) تبدیل می‌کند، با این انرژی تولیدشده را نیز از یک منبع به محیط مورد نظر پمپاژ می‌کند.
بیشتر از 100 درصد بودن ضریب عملکرد نیز به این معنا نیست که سیستم مدنظر بازدهی بیشتر از 100 درصد دارد.
نکاتی درباره ضریب عملکرد چیلر تراکمی و جذبی
پیشنهاد ما این است برای اینکه درباره چیلر تراکمی و جذبی بدانید؛ اولا ضریب عملکرد COP یک عدد بدون یکا است. ثانیا شاخص COP چیلر تراکمی به طور متوسط در حدود ۴ است.
همچنین مقدار COP چیلر تراکمی هوایی (هوا خنک) با چیلر تراکمی آبی (آب خنک) بسته به دمای یونیت خارجی و داخلی (اواپراتور و کندانسور) است و هر قدر مقدار این دو درجه حرارت به یکدیگر نزدیک باشد، ضریب عملکرد آن بیشتر می‌شود.
شاخص COP چیلر جذبی دو اثره آن حدود ۱ و تک اثره بین ۰٫۶ تا ۰٫۸ است.